Derogatie stopt: mogelijk hogere kosten voor mestafvoer in zicht

Na bijna twintig jaar komt er een einde aan de ‘derogatie’. 2025 is het laatste jaar dat melkveehouders gebruik kunnen maken van de uitzondering om meer dan 170 kilo stikstof dierlijke mest per hectare uit te rijden. Vanaf 2026 geldt voor iedereen de standaardnorm van 170 kilo. Dat betekent dat melkveehouders die nu nog derogatie toepassen, straks fors minder mest op eigen grond kwijt kunnen. 

  

Sinds 2006 kregen Nederlandse melkveehouders onder voorwaarden toestemming van de Europese Commissie om meer stikstof uit dierlijke mest op hun grond aan te wenden dan de Europese Nitraatrichtlijn voorschrijft. In plaats van 170 kilo stikstof per hectare mocht dat oplopen tot 250 kilo. Dit moest bijdragen aan het behoud van het graslandareaal in Nederland. 

Om hiervoor in aanmerking te komen golden strikte regels. Zoals de 80% graslandeis, grondbemonstering, een bemestingsplan en mestboekhouding (rekening houdend met de periode van graslandteelt), geen gebruik van fosfaat uit kunstmest én een derogatievergunning. 

 

Vervallen van derogatie 

De afgelopen jaren werd de derogatie langzaamaan afgebouwd. Vanaf 2026 verdwijnt de regeling helemaal. Dat betekent dat melkveehouders zich vanaf dan moeten houden aan de standaardnorm van 170 kilo. Dat heeft gevolgen voor de bedrijfsvoering en financiële positie van melkveebedrijven: 

• Melkveebedrijven moeten een groter deel van hun mest ergens anders kwijt. Neemt de mestafvoer toe, dan zorgt dat ook voor hogere kosten. Bijvoorbeeld voor mestopslag. En dat kan zorgen voor een inkomensdaling van deze bedrijven. 
• Minder dierlijke mest betekent vaak meer behoefte aan kunstmest. Dat kan leiden tot hoge kosten en tekort aan kunstmest. 
• Mogelijk verschuift het uitrijmoment, neemt het aandeel bouwland toe, zijn er meer gewasbeschermingsmiddelen nodig of verandert het rantsoen van de koeien. Dan moeten melkveehouders hun bedrijfsvoering aanpassen. 

Daarnaast kan het ook gevolgen hebben op bodemkwaliteit en vruchtbaarheid van de grond. De praktijk zal dat de komende jaren moeten uitwijzen. 

 

Waarom is dit belangrijk? 

Voor melkveehouders betekent het wegvallen van derogatie extra administratie én een flinke kostenpost. Waar u nu nog veel mest op eigen grond kwijt kunt, moet u straks meer laten afvoeren. Dat raakt direct uw liquiditeit en winstgevendheid. 

 

Wat kunt u doen? 

Maakte u de afgelopen jaren gebruik van de derogatie om mest op uw eigen grond uit te rijden? Dan is het slim om alvast na te denken over de toekomst. 2026 is niet ver weg meer. 

• Maak alvast een plan voor mestafvoer. Oriënteer u op afzetmogelijkheden en leg contracten vast. 
• Breng de financiële impact in kaart. Wat betekenen de hoge kosten voor mestafvoer en kunstmest voor uw bedrijfsresultaat? Zo komt u niet voor verrassingen te staan. 
• Onderzoek aanpassingen in uw bedrijfsvoering. Denk aan grondruil, het optimaliseren van nutriëntenbenutting of het aanpassen van het bouwplan. 

De agro-adviseurs van Vermetten zijn goed op de hoogte van de ontwikkelingen in wet- en regelgeving. Zij helpen u graag inzicht te krijgen in de impact voor uw bedrijf. En kijken met u mee naar geschikte oplossingen. 

 

Meer weten? 

Wilt u weten wat het vervallen van de derogatie concreet betekent voor uw melkveebedrijf? Neem dan contact op met een van onze agro-adviseurs. Wij denken graag met u mee.