Hoofdlijnen GLB-akkoord 2023-2027

Het politieke akkoord, dat in de EU is bereikt over het nieuwe gemeenschappelijke landbouwbeleid (GLB), moet de Europese landbouw klimaat-, milieu- en diervriendelijker maken. Dit beleid moet op 1 januari 2023 ingaan en geldt tot 2027. Het totale Nederlandse GLB-budget uit de EU-middelen bedraagt in de periode 2023-2027 jaarlijks € 790 miljoen.

Minimaal 25% voor ecoregelingen

Een grote verandering is dat lidstaten verplicht zijn om minimaal 25% van het budget uit te trekken voor zogenaamde ecoregelingen. Dit nieuwe vrijwillige instrument moet boeren belonen voor het toepassen van klimaat- en diervriendelijke praktijken (biologische landbouw, agro-ecologie, geïntegreerde plaagbestrijding etc.) en voor verbetering van het dierenwelzijn.

Belangrijke wijzigingen

Andere belangrijke wijzigingen zijn:

• Het GLB zal voor het eerst sociale voorwaarden bevatten, wat betekent dat GLB-begunstigden elementen van de Europese sociale en arbeidswetgeving zullen moeten respecteren om GLB-steun te ontvangen.
• Minimaal 10% van het budget moet naar kleinere landbouwbedrijven. Lidstaten moeten zelf in hun strategisch plan beschrijven hoe zij dit willen doen.
• Minimaal 3% van het budget moet besteed worden aan jonge landbouwers (tot 40 jaar). Dit kan inkomens-, investerings- of aanloopsteun zijn.
• Elk bedrijf zal minimaal 3% van het bouwland moeten bestemmen voor biodiversiteit en niet-productieve elementen (randen, landschapselementen, boerensloten). Met steun uit de ecoregelingen kan dat verhoogd worden naar 7%.
• Er is besloten dat drie meter brede bufferstroken langs waterlopen de norm worden. Op deze stroken mogen geen mest en gewasbeschermingsmiddelen gebruikt worden. Onderbouwde uitzonderingen zijn mogelijk in gebieden met veel sloten.
• Op bouwland moeten gewassen afgewisseld worden. Dit geldt niet voor bedrijven met minimaal 75% grasland of minder dan 10 hectare bouwland en evenmin voor biologische bedrijven. 
• Het systeem van betalingsrechten komt te vervallen. De basisbetaling wordt uitbetaald op alle hectares landbouwgrond die een agrariër in beheer heeft.

Strategisch plan

Op basis van regels die op EU-niveau zijn vastgesteld, moet elke lidstaat een strategisch plan opstellen voor het beleid in de komende vijf jaar. Zo kunnen ze rekening houden met lokale omstandigheden en zich richten op prestaties. Deze strategische plannen moeten het komende half jaar opgesteld worden. De nadruk van het Nationaal Strategisch Plan zal liggen op doelgerichte betalingen voor bijdragen aan de transitie naar een duurzamere landbouw.