Concept 8e actieprogramma Nitraatrichtlijn ter inzage
Het concept van het 8e actieprogramma Nitraatrichtlijn is ter advies voorgelegd aan de Commissie voor de Milieueffectrapportage en tegelijkertijd ter inzage gelegd en voor internetconsultatie aangeboden. Iedereen kan tot en met 25 augustus 2025 reageren op het actieprogramma, dat op 1 januari 2026 moet ingaan.
Voortzetting maatregelen
Met voortzetting van de maatregelen uit het 7e actieprogramma Nitraatrichtlijn en de derogatiebeschikking 2022-2025 resteren nog opgaven in de gebieden zand zuid en löss om het doel voor 50 mg/l in grondwater te halen. Voor oppervlaktewater zijn er verspreid over Nederland nog gebieden waar de kwaliteit van het oppervlaktewater nog niet goed is als het gaat om nutriënten afkomstig van de landbouw. Daarom zet de minister van LVVN grotendeels de lijn van de maatregelen uit het 7e actieprogramma en de derogatiebeschikking 2022-2025 voort en vult ze die aan in die gebieden waar dat nodig is. Tegelijkertijd wil zij ook verlichting bieden in gebieden waar dat gezien de grond- en oppervlaktewaterkwaliteit kan.
Aanpassing stikstofgebruiksnormen
Een belangrijke aanpassing is een actualisatie van de stikstofgebruiksnormen in de gebieden zand noord, zand midden, zand zuid en löss. Dit wordt als het meest perspectiefvol gezien om de normen te halen en zal op korte termijn plaatsvinden. De hoogte van de nieuwe normen is afhankelijk van de opgave voor de grondwaterkwaliteit en het bemestingsadvies. Dit kan betekenen dat in bepaalde gebieden voor bepaalde gewassen de norm moet worden aangescherpt en dat in andere gebieden, waar de norm 50 mg/l nitraat ruimschoots wordt gehaald, er ruimte is voor enige versoepeling van de totale stikstofgebruiksnorm, waarbij de 50 mg/l nitraat in het uitspoelend grondwater niet wordt overschreden.
Aanwijzing aandachtsgebieden stikstof en fosfor
Om de gebiedsgerichte opgave voor de oppervlaktewaterkwaliteit het hoofd te bieden, zullen aandachtsgebieden voor stikstof en fosfor aangewezen worden. In deze gebieden zullen maatregelen nodig zijn ter vermindering van de verontreiniging van stikstof en/of fosfor. In de komende maanden wordt een aanwijzing van de aandachtsgebieden voorbereid. De aanwijzing van de huidige NV-gebieden kan daarmee per 1 januari 2026 vervallen. Nadat duidelijk is in welke gebieden nog een opgave resteert, zullen in deze gebieden maatregelen moeten worden genomen. Voor stikstof gaat dit via de hiervoor genoemde aanpassing van de stikstofgebruiksnormen. In aandachtsgebieden waarin fosfor het probleem is, wordt voorgesteld niet langer een korting op de stikstofgebruiksnormen te hanteren, maar maatregelen te nemen die zich expliciet richten op vermindering van fosfor in het oppervlaktewater. Ook wordt een begroeide bufferstrook voorgesteld.
Tot slot worden de duurzame bouwplannen vanuit het 7e actieprogramma voortgezet. In de verplichtingen over duurzame bouwplannen worden een aantal aanpassingen gedaan in de maatregelen voor rustgewassen, vanggewassen en wintergewassen, waardoor de bouwplanmaatregelen effectiever, eenduidiger, maar ook praktisch uitvoerbaar zijn. Verder zal er een veldonderzoek worden verricht naar het effect van de maatregel tot het aanhouden van bufferstroken voor de waterkwaliteit, wat naar verwachting drie tot vier jaar in beslag neemt.
Bedrijfsgerichte doelsturing voor grondwaterkwaliteit
Een belangrijke pijler van het 8e actieprogramma bestaat uit het ingroeipad voor bedrijfsgerichte doelsturing op grondwaterkwaliteit. Dit staat naast het generieke beleid en moet ten minste een vergelijkbaar effect op de waterkwaliteit hebben. Het is een eerste stap in een systeemomslag van middelvoorschriften naar doelvoorschriften voor nitraat in grondwater. De deelnemers aan de doelsturingssystematiek voor nitraat in het grondwater kunnen bij goede resultaten uitgezonderd worden van enkele generieke voorschriften.
