Vermogen in een familiestichting

De "familiestichting" wordt vaak gebruikt om vermogen te beleggen of beheren. Een stichting is ook een geschikt instrument om zeggenschap (juridische eigendom) en recht op de waarde (economische eigendom) bij waardevolle bezittingen te scheiden. Maar sinds de Tweede Kamer onlangs een motie aannam tegen oneigenlijk fiscaal gebruik, staat deze rechtsvorm opnieuw in de schijnwerpers. Wat is een familiestichting precies - en welke rol kan het spelen in familievermogensplanning?

Een familiestichting heeft verschillende voordelen. Bijvoorbeeld:

• (Groot)ouders houden zelf zeggenschap over bepaalde bezittingen, terwijl hun (klein)kinderen wel kunnen profiteren van de inkomsten en waardestijging van deze bezitting.
• Het familievermogen blijft bij elkaar, zoals aandelen in een bedrijf, een verzameling of vastgoedportefeuille.
• De stichting kan goede doelen ondersteunen.
• (Klein)kinderen kunnen geleidelijk kennismaken met het familievermogen.
• De stichting kan helpen bij de juridische en financiële begeleiding van (klein)kinderen.
• Er kunnen belastingvoordelen zijn, zoals minder erfbelasting, inkomstenbelasting of overdrachtsbelasting.

Overdracht van vermogen

(Groot)ouders kunnen een deel van hun vermogen via een schenking in een stichting stoppen. Zo dragen ze het over aan een volgende generatie, maar houden ze zelf zeggenschap. Dit kan belastingvoordeel opleveren als de (groot)ouders overlijden. Over de schenking moet meestal belasting worden betaald, maar over de toekomstige waardestijging hoeft dan geen erf- of inkomstenbelasting worden betaald. Door slimme keuzes te maken, bijvoorbeeld met vrijstellingen, samenloopregelingen en andere gunstige regels, kan ook de belasting bij de schenking zelf worden beperkt.
 

Fiscale redenen

Op 17 februari 2025 stuurde de staatssecretaris van Financiën een rapport naar de Tweede Kamer. Daarin staat dat er in Nederland veel vermogen in familiestichtingen zit. Dit rapport volgt op een onderzoek uit 2022 naar de verdeling van vermogen in ons land. In dat onderzoek werd al gedacht dat sommige mensen hun privévermogen in een stichting stoppen om belasting te besparen. Daarbij zou het belang van de familie soms belangrijker zijn dan het maatschappelijke belang. In het nieuwe rapport is dit verder uitgezocht. De onderzochte familiestichtingen bezitten samen minstens 30,8 miljard euro. Daarvan bestaat 58% tot 97% uit beleggingen. De conclusie van het rapport is dat familiestichtingen vaak vooral worden gebruikt voor privébelangen, en dat er nieuwe regels nodig zijn om misbruik te voorkomen.
 

Objectief rapport?

Na het lezen van het rapport lijkt het dat familiestichtingen alleen worden opgericht om belastingvoordeel te krijgen. En alsof families vooral aan zichzelf denken, en niet aan de maatschappij. Maar volgens ons ervaart u dat anders. Wij zien dat een familiestichting een verbindende rol kan vervullen binnen de familie, kan zorgen voor educatie, voor vermogensopbouw of om er een leukere en mooiere wereld van te maken. En ja, er zijn soms ook fiscale voordelen. Maar dat is meestal niet de belangrijkste reden om een familiestichting te starten. Volgens ons kijkt het rapport te eenzijdig naar familiestichtingen. Het gaat uit van een beperkte groep families.
 

Einde van de familiestichting?

Door de conclusies in het rapport lijkt de regering de familiestichtingen niet langer wenselijk te vinden. Op 15 april 2025 heeft de Tweede Kamer dan ook een motie aangenomen waarin het kabinet wordt verzocht om onwenselijke belastingconstructies tegen te gaan. Het is toe te juichen dat de regering een einde maakt aan constructies die uitsluitend gericht zijn op belastingontwijking. De ervaring leert echter dat de regering dan maatregelen neemt die verder gaan dan nodig: ook structuren die niet primair gericht zijn op belastingbesparing worden geraakt.

Hoe de maatregel er precies uit komt te zien, is niet bekend. Het zal nog enige tijd duren voordat er meer duidelijkheid komt. Wij gaan er vanuit dat familiestichtingen en varianten daarop ook in de toekomst nog steeds mogelijkheden bieden voor vermogensplanning samen met en naar de volgende generatie.
 

Meer weten?

Heeft u hier vragen over? Of bent u benieuwd wat dit voor uw situatie betekent? Neem vrijblijvend contact met ons op. Wij helpen u graag.